Утопия

Утопия
Утопия (гр.«u» - «нeт» +«topos» - «место»: место, которого нет – жоқ орын) – идеалдық қоғам, сол қоғамның өзі немесе оның идеясы суреттелетін философиялық - әдеби шығарма формасы. «Утопиялық» және «утопия» сөздері іске аспайтын, реалды емес реформаларды белгілеу үшін де қолданылады.
Термин Т.Мордың (ағылшын ойшылы) XVIғ.басында жазылған «Утопия» деген шығармасында енгізілді.
Бұл сөз әдеби, тарихи, философиялық, әлеуметтік қолданысқа кейін кірсе де, утопияның өзі ертеден белгілі (мыс., көне Қытайда, сол сияқты Платонның «Мемлекет» шығармасындағы «республика» және б.с.с.). Утопиялардың қалыптасуы – қоғамның дағдарыстық құбылыстарын түсіну процестерінің куәсі, айғағы. Олар (утоп.) қоғамдық дамудың ең жарақты моделдерін (үлгілерін) тексеру және сұрыптауды қамтамасыз ететін әлемнің жетілгендігі туралы арман ретінде де түсінілуі мүмкін. Олардың авторларына қызмет етуші әлеуметтік тәртіпке негативтік қатынас, қоғамдық қайшылықтарды шешуге ұсынылатын процедураларының әмбебаптығы мен «ақырғылығына» («окончательность») претензия (талап), тиісті жобалардың жүзеге асулығына сенім тән.
XXғ.тоталитарлық қоғамның пайда болу қаупі ұғынылғанда көп антиутопиялар шықты. Оларға Дж.Лондонның «Темір табан» (1907), Е.Замятиннің «Біздер» (1924), О.Хакслидің «Ғажайып жаңа әлем» (1932), Дж.Оруэллдың «1984» (1989ж.) атты шығармаларын жатқызуға болады. Бұлардың кейбіреулері адамзат үшін қараңғы болжаулар суреттейді (Дж.Оруэлл). Утопия мен антиутопияның арасындағы айырмашылық, алдымен, автордың адам проблемасына, оның құқықтары, бостандықтары және табиғи қажеттіліктеріне қатынасында көрінеді – олар қоғамға құрбан етілуі мүмкін бе және осындай қоғам «идеалдық» атына лайық па.
Утопияның дамуының басқа бағыты футурологиямен (оның негізін қалаушы Г.Уэллс болды) және экологиялық қозғалыспен байланысты. Әдеби утопиялармен қатар діни және саяси реформаторлар жағынан утопиялық сипаттағы әлеуметтік жобаларды жүзеге асыру әрекеттері де жасалды.

Философиялық терминдердің сөздігі. - Павлодар: ПМПИ. . 2011.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?
Синонимы:
,


Смотреть что такое "Утопия" в других словарях:

  • УТОПИЯ —         (от греч. ?? нет и место, т. е. место, которого нет; по другой версии, от ?? благо и место, т. е. благословенная страна), изображение идеального обществ. строя, лишённое науч. обоснования. Термин «У.» ведёт происхождение от назв. книги… …   Философская энциклопедия

  • УТОПИЯ — (от греч. u не, нет, и topos место). 1) сказочная страна, описанная Томасом Муром, с идеальным образом правления, в которой люди блаженствуют; небывалая, фантастическая страна. 2) все несбыточное, мечтательное, грезы о счастье. Словарь… …   Словарь иностранных слов русского языка

  • Утопия —  Утопия  ♦ Utopie    То, что не существует нигде (дословно «ни в одном месте»: u topos). Значит, утопия – это идеал? В некотором смысле да, но идеал запрограммированный и организованный, распланированный с маниакальной точностью деталей. Это… …   Философский словарь Спонвиля

  • утопия — См …   Словарь синонимов

  • утопия —         УТОПИЯ особый способ социального предвидения, результатом которого является идея или образ совершенного государства, призванного служить образцом общественного устройства. Как особый жанр У существует на грани между собственно литературой …   Энциклопедия эпистемологии и философии науки

  • Утопия — Изначально выражение означало фантастическую, выдуманную, несуществующую страну. Слово стало популярным благодаря английскому мыслителю, канцлеру Англии Томасу Мору (1478 1535), который издал (1516) на латинском языке сочинение под названием «О… …   Словарь крылатых слов и выражений

  • УТОПИЯ — Грамматическая дефиниция утопии: будущее совершенное время. Максим Звонарев Лучше пусть погибнет человечество, чем система, вот девиз всех утопистов и фанатиков. Пьер Жозеф Прудон Следы многих преступлений ведут в будущее. Станислав Ежи Лец В… …   Сводная энциклопедия афоризмов

  • УТОПИЯ — (от греческого u нет и topos место, т.е. место, которого нет; по другой версии, от eu благо и topos место, т.е. благословенная страна), изображение идеального общественного строя, лишенное научного обоснования; жанр научной фантастики;… …   Современная энциклопедия

  • УТОПИЯ — (от греч. u нет и topos место т. е. место, которого нет; по другой версии, от eu благо и topos место, т. е. благословенная страна), изображение идеального общественного строя, лишенное научного обоснования; жанр научной фантастики; обозначение… …   Большой Энциклопедический словарь

  • УТОПИЯ — (греч.: ou отрицательная частица, topos место, т.е. ‘место, которого нет’) понятие для обозначения описаний воображаемого/идеального общественного строя, а также сочинений, содержащих соответствующие планы социальных преобразований. Ведет… …   История Философии: Энциклопедия


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»